Liczba wyświetleń: 489
W Tadżykistanie od czasów bardzo odległych instytucje lokalne stanowiło głównie społeczeństwo cywilne. Ich tradycyjna forma pochodzi jeszcze ze średniowiecza i jest aktualna po dzień dzisiejszy.
Mahallah – jest radą albo społecznością, która dyskutuje i próbuje rozwiązać każdy problem na szczeblu lokalnym. W języku polskim odpowiednikiem terminu mahallah jest „sąsiedztwo”. Mahallah to cecha środkowoazjatyckiej kultury, którą można rozumieć jako określoną formę instytucjonalną, socjalną formę organizacji grup etnicznych. Ustrój mahallah reprezentuje pewne zasady, którymi kieruje się społeczeństwo cywilne w Azji Centralnej. Islam historycznie dostarczał zasad dla mahallah.
Mahallah odgrywała ważną rolę w przetrwaniu muzułmańskiej tradycji i wyznania za czasów hegemoni radzieckiej. Każde prowincjonalne społeczeństwo tadżyckie ma swoją mahallah, zwaną „Szuroi mahallah”(Rada Mahalla). Mahallah są historycznym przykładem tadżyckiej samorządności. Jest to forma socjalnej organizacji na poziomie sąsiedzkim, której korzenie można znaleźć w tradycyjnej rodzinie i islamskiej kulturze. Rada ta organizuje nieoficjalne spotkania, fora, które zwykle odbywają się w herbaciarniach albo meczetach. W tych miejscach dorośli mężczyźni zbierają się i rozwiązują problemy własnej społeczności. Ich przywódcy są wybierani przez członków społeczności i powinni czynić to, co najlepsze dla tej społeczności. Istnieją różne formy przywódcze (raisi mahalla, rais, rahbar albo sardor). Mahallah dysponuje niewielkimi środkami finansowymi, które sa darowizną od członków wspólnoty. Członkowie Rady, dzięki zebranym środkom pieniężnym, wznoszą publiczne budynki takie jak szkoły, meczety, biblioteki, herbaciarnie i itd. Każda Mahallah ma własne ulice (guzary) i każda ulica ma własnego przywódcę (raisi guzar). Wszyscy przywódcy ulic (raisoni guzarho) mają jednego lidera, który jest przywódcą Mahalla (raisi mahallah). Co tydzień albo co miesiąc przywódcy ulic informują głównego przywódcę o swoich działaniach.
Każdy musi akceptować decyzje Rady starszych (mujsafedon). Historycznie Rada Mahalla grała kluczową rolę w społecznym życiu ludzi: śluby, narodziny, pogrzeby (na przykład na pogrzebie, co najmniej jedna osoba z każdego domu powinna wziąć udział w ceremonii, a także powinna ona finansowo wspomóc rodzinę zmarłego). Także lokalne struktury samorządowe pomagają rozwiązywać sąsiedzkie problemy, rodzinne konflikty. Te zawsze utrzymują pokój w społeczeństwie.
Wiadomo, że komitet mahallah może też wykonywać prace społeczne (harhar). Członkowie wybierają jedną osobę z każdego komitetu, żeby wyczyścić kanały irygacyjne, zabrać śmieci, budowywać szkoły, meczety i przytułki dla starców i wdów. Ta instytucja nadal gra bardzo ważną rolę w społecznym życiu Tadżyków.
Dżamoat – jest instytucją samorządową w miastach i wsiach. Istnieje widoczna różnica między dżamoatem a mahallah. Polega ona na tym, że każda wieś ma własną Mahallah i ma ona charakter nieoficjalny. Z kolei dżamoat składa się sześciu albo siedmiu wsi. Przewodniczący dżamoat jest wybrany przez rządowego przewodniczącego regionu lub miasta na pięć lat. Członkowie albo reprezentanci dżamoatu są wybierani na spotkaniu dżamoatowym (medżlisy dżamoat) i to oni sprawują rządy przez cały okres kadencji. Spotkania odbywają się nie mniej niż dwa razy w tygodniu.
Dżamoat został zapisany w Konstytucji Tadżykistanu z 6 listopada 1994 roku. Zadaniem dżamoatu, jako lokalnej instytucji samorządowej, jest unifikowanie ludzi i rozwiązanie problemów ziemskich. Najważniejsze działania dżamoatu sprowadzane są do rozwiązywania problemów ziemskich, wodnych, małżeńskich i rozwodowych. Wybrani członkowie dżamoatu chodzą do wsi i kontrolują rządową strukturę dotycząca ściągania podatków.
Maszvarat – to rada starszych. Ta grupa jest szanowana przez mieszkańców wsi. Nie mają oni oficjalnego statusu, natomiast sprawdzają i organizują życie społeczne. Najważniejszym zadaniem takich ludzi jest bronić rodaków przed zewnętrzną agresją. Nawet obecnie członkowie rady, bez kontaktowania się z władzą regionalną i bez pomocy spoza danego regionu w kraju, rozwiązują problemy niezależnie.
Dżmomad – rada mieszkańców wsi, oparta na koleżeństwie, krewniaczych i sąsiedzkich stosunkach. Prawie każdy region na poziomie dzielnicy i wsi w Tadżykistanie ma takie tradycyjne rady. Ludzie komunikują się między sobą i podejmują decyzje dotyczące problemów wsi lub ulic. Warto podkreślić, że takie rady grają ważną rolę w społecznym życiu Tadżyków.
Sajeed i Hodża – to ten, który jest potomkiem Proroka Islamu Mahometa lub sławnych mistyków. Nawet obecnie cieszą się autorytetem i dużym szacunkiem wśród ludzi. Ich potomkowie mają status przywódczy z urodzenia.
Aulod – funkcjonuje jak pseudo-państwo. Jest to wielopokoleniowa rodzina związana ze sobą krewniaczymi stosunkami. Aulod posiada cały kompleksowy system ekonomicznych, terytorialnych, duchownych, kulturalnych, ideologicznych i jurysdykcyjnych mechanizmów autorytetu. Oficjalne istniejące statystyki wykazują, że aulodów jest ponad 12 tysięcy i zawierają one prawie całą ludność kraju. W wielu regionach republiki, aulody przejmują funkcję wszystkich instytucji, nawet państwowych. Z historii możemy wywnioskować, że takie instytucje pomagały w przetrwaniu kultury i tradycji narodowych. W Tadżykistanie każdy powinien zapamiętać siedem pokoleń swoich aulodów.
Kawm – to pokrewieństwo w linii prostej, bazowana na językowej albo plemiennej tożsamości (ludzie pomagają sobie i dzielą się rzeczami). Za pośrednictwem małżeństwa ludzie jednoczą się i asymilują w ten sposób. Różne grupy etniczne mogą być jednoczone w jednym kawmie. Są one ideologicznie, terytorialnie i socjalnie zintegrowanymi grupami zjednoczonymi przez więzy pokrewieństwa, socjalną, polityczną akcję i wyznaniowy rytuał.
Dla stabilizacji sytuacji społeczno-politycznej dobrym pomysłem jest korzystanie nadal z takich kanałów. To pomaga i gra ważną rolę w formowaniu nowoczesnego społeczeństwa.
Autor: Saidbek Goziev
Źródło: Arabia
Poznaj plan rządu!
