Skarb Państwa musi wypłacić odszkodowanie za lockdown

Sąd Okręgowy w Warszawie wydał przełomowy wyrok, uznając odpowiedzialność Skarbu Państwa za straty poniesione przez przedsiębiorców w wyniku wprowadzonych podczas pandemii COVID-19 lockdownów. Decyzja ta może mieć dalekosiężne konsekwencje dla polskiego systemu prawnego i finansów publicznych.

Sprawa rozpoczęła się w 2021 roku, kiedy to grupa przedsiębiorców, reprezentowana przez kancelarię Dubois i Wspólnicy, złożyła pozew zbiorowy przeciwko Skarbowi Państwa. Argumentowali oni, że wprowadzone przez rząd Mateusza Morawieckiego ograniczenia działalności gospodarczej były niezgodne z prawem, ponieważ zostały wprowadzone na mocy rozporządzeń, a nie ustaw, co narusza konstytucyjne gwarancje wolności gospodarczej.

Sąd podzielił argumentację przedsiębiorców, stwierdzając, że: „Skarb Państwa reprezentowany przez: Radę Ministrów reprezentowaną przez Prezesa Rady Ministrów, Ministra Zdrowia oraz Ministra Edukacji jest zobowiązany do zapłaty odszkodowania tytułem naprawienia szkody obejmującej straty, które ponieśli oraz korzyści, które mogliby osiągnąć, gdyby im szkody nie wyrządzono, wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej”.

Wyrok ten opiera się na założeniu, że rząd, wprowadzając ograniczenia, powinien był ogłosić stan klęski żywiołowej, co umożliwiłoby legalne wprowadzenie takich restrykcji. Brak takiego ogłoszenia spowodował, że wprowadzone ograniczenia były niezgodne z prawem, co otworzyło drogę do dochodzenia odszkodowań przez poszkodowanych przedsiębiorców.

Decyzja sądu wywołała falę komentarzy w środowisku prawniczym i politycznym. Mecenas Jacek Dubois, reprezentujący przedsiębiorców, podkreślił, że wyrok ten potwierdza niekonstytucyjność działań rządu podczas pandemii i otwiera drogę do dalszych roszczeń odszkodowawczych. Z kolei przedstawiciele rządu wyrazili zaniepokojenie potencjalnymi konsekwencjami finansowymi dla budżetu państwa.

Warto zauważyć, że to nie pierwszy raz, gdy sądy kwestionują legalność wprowadzonych podczas pandemii ograniczeń. W 2020 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu uchylił nałożoną przez sanepid karę administracyjną za niestosowanie się do czasowego ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej, argumentując, że rozporządzenie zostało wydane wbrew Konstytucji.

Obecny wyrok może stanowić precedens dla kolejnych pozwów zbiorowych i indywidualnych, które mogą zostać wniesione przez przedsiębiorców z różnych branż dotkniętych lockdownem. Już teraz wiadomo o planach złożenia kolejnych pozwów przez przedstawicieli branży gastronomicznej, fitness czy rozrywkowej.

Należy jednak pamiętać, że wyrok nie jest prawomocny i prawdopodobnie zostanie zaskarżony przez Skarb Państwa. Ostateczne rozstrzygnięcie może zająć jeszcze wiele miesięcy, a nawet lat, biorąc pod uwagę ewentualne odwołania i dalsze postępowania sądowe.

W kontekście odpowiedzialności indywidualnej pojawiają się również pytania o ewentualne konsekwencje dla osób pełniących funkcje publiczne podczas pandemii. Niektórzy komentatorzy sugerują, że premier Mateusz Morawiecki oraz byli ministrowie zdrowia Łukasz Szumowski i Adam Niedzielski mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności za decyzje podjęte w tamtym okresie. Jednak na obecnym etapie są to jedynie spekulacje, a ewentualne postępowania w tej sprawie wymagałyby odrębnych działań prawnych.

Źródło: ZmianyNaZiemi.pl