Piastowie – ród nieznany, odkrywamy ich tajemnice

O początkach naszego państwa wiemy niewiele, o początkach rodu, założycieli prawie nic. A odpowiedź na pewne pytania jest dla nas żywotna, przez brak tej wiedzy wybuchało wiele wojen. Najnowsze ustalenia wydają się być sensacyjne, poznajmy je.

W dokumentach źródłowych Polska w historii Europy pojawia się jak cukierek odwinięty z papierka, nagle na ziemi bagien, nieprzebytych lasów pojawia się ukształtowane państwo średniowieczne, potrafiące dyktować warunki sąsiadom, skąd się wzięła.

To, że nasza ziemia nie była pustynią kulturalną świadczy dokument określany jako Geograf Bawarski, z roku 845. Jest to dokument szpiegowski wyliczający ludy zamieszkujące naszą ziemię oraz liczbę grodów posiadanych przez każdy z ludów. Kolejnym dokumentem mówiącym, że nasza ziemia nie była niezorganizowanymi terenami jest „Żywot św. Metodego – Legenda Panońska” opisujący chrystianizację Słowian przez Cyryla i Metodego. Ale o Piastach nie wiemy nic. Geograf Bawarski nie wymienia Polan w miejscu, w którym chcielibyśmy ich widzieć, czyli w dzisiejszej Wielkopolsce. Legenda Panońska mówi o silnym państwie, tyle że w Małopolsce. Żyjący na przełomie XI/XII w pierwszy kronikarz, Gall Anonim, wymienia przodków Mieszka I Piasta Kołodzieja, Siemiowyta, Lestka i Siemomysła, legenda o Popielu wspomina o odsunięciu od władzy wcześniejszego władcę tych ziem, Popiela.

KIM JEDNAK BYLI PIASTOWIE?

Powstały trzy główne teorie, z pewnymi wariantami. Piastowie, to władcy wywodzący się z ludności miejscowej, o czym ma świadczyć legenda o Popielu i kronika Galla Anonima, druga, to że Piastowie to władcy przybyli na te tereny, którzy podporządkowali sobie ludność miejscową. Tu mamy dwa warianty, albo to byli przybysze spod Kijowa, i mogli to być wikingowie, którzy utworzyli Ruś pod władaniem Ruryka i jego potomków, ew. przepędzeniu przez Waręgów władcy Kijowa, czy też niezależny oddział Wikingów który pobił Popiela i podporządkował sobie dużą część naszych ziem. Trzecią, najmłodszą teorią jest teoria, że Piastowie, to boczna linia władców państwa Wielkomorawskiego. Tak więc nie wiemy nic…

POWSTANIE PAŃSTWA PIASTÓW

W szkole, w legendzie o orlim gnieździe jako pierwszą stolicę, a więc główną siedzibę Piastów wskazano Gniezno. Badania dendrologiczne wykazały, że jest to dość późny gród powstały zimą roku 940 lub wczesną wiosną 941 roku [źródło: prof. dr hab. inż. Marek Krąpiec – dendrolog], czyli prawdopodobnie już za życia Mieszka. Wcześniej w tym miejscu znajdowała się tylko przedchrześcijańska świątynia, na której dziś usadowiona jest Katedra Gnieźnieńska.

Również podporządkowywanie ziem Piastom nie odbywało się, jak to nas w szkole uczono poprzez dołączanie kolejnych grodów do tworzonego państwa a brutalny podbój. W początkach X wielu w Wielkopolsce istniało ok. 90 grodów do czasów mieszka zachowało się tylko kilkanaście. Świadczy to o tym jak krwawe był jednoczenie tych ziem pod berłem Piastów. Ślady zniszczeń grodów wskazują, że po 920 roku jakaś zbrojna grupa kolejno podbijała i podporządkowywała sobie kolejne grody plemienne. Ludność ze zniszczonych grodów przesiedlano na tereny wysoczyzny gnieźnieńskiej, jako przymusową siłę roboczą.

Chcąc przyjąć teorię autochtonicznego pochodzenia Piastów potrzebne jest wskazanie miejsca, które byłoby silnym grodem, i w IX wieki stale się rozwijało. Takim grodem mógłby być Giecz, nie zniszczony przez Piastów w IX w. jednak został on zniszczony w czasie najazdu Brzetysława w roku 1038. Zgodnie z zapisem Galla Anonima był to silny gród w którym Piastowie utrzymywali oddziały porównywalne z Poznaniem, Gnieznem i Włocławkiem. Lecz dlaczego Piastowie, Kazimierz Mnich i jego następcy nie odbudowaliby grodu rodowego?

Innym kandydatem mógłby być Kalisz, który prawdopodobnie został uwidoczniony na mapach Ptolemeusza (II w.) Jednak jednoznacznych dowodów na to, że to właśnie ten gród był siedzibą Piastów, nie mamy.

CZY SŁOWIANIE PRZYBYLI DO EUROPY OK. V WIEKU PRZEPĘDZAJĄC Z NIEJ WCZEŚNIEJSZYCH MIESZKAŃCÓW – GERMANÓW?

To teoria za którą i przeciw której życie oddało wielu ludzi. Na tej teorii zbudowano wielowiekową teorię odbijania z rąk Słowiańskich ziemi wydartej Germanom. Na bazie tej teorii podbito Słowian Zachodnich, toczyły się wielokrotne wojny, z II wojną światową jako najbardziej ludobójczą na czele.

Co o tym wiemy? Wiemy, że nie było takiego ludu jak Germanie, jest to tylko określenie rzymskie dla ludów zamieszkujących na północ od granic Cesarstwa . Badania genetyczne wykazały, że Germanie to mieszanka Celtów, Słowian i ludów nordyckich, które w źródłach zachodnich określa się proto-germanami. Tylko, że liczba tych protogermanów w genach dzisiejszych Niemców mieści się w granicach 10 – 18%, gdzie wyższe wartości uzyskujemy na północnych terenach Niemczech, czyli w pobliżu Skandynawii. Tam tych proto-germanów mamy: Dania 34%, Norwegia 31.5%, Szwecja 37%. Słowianie mogli wyprzeć Celtów, gdyż ślady bytowania Celtów na naszych ziemiach znajdujemy, lecz nie Germanów.

Badania nad haplogrupą R1a1a7 wykazują, że ta podgrupa słowiańska powstała na naszej ziemi ok. 11 tysięcy lat temu, a więc, czy Słowianie to autochtoni, rozumiani jako lud przybyły na te ziemie po ustąpieniu ostatniego zlodowacenia? Nie zostało to jednoznacznie udowodnione.

Dlatego naukowcy Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz PAN, podjęli bardzo ciekawe przekrojowe i wielodyscyplinarne badania mające ustalić kim byli Piastowie, a co więcej, czy Słowianie przybyli na te ziemie między I w.n.e. a powstaniem państwa polskiego. W ramach tych drugich badań, badaniom genetycznym mają być poddane pochówki sprzed 2000 lat i pochówki z czasów Mieszka. Porównanie haplogrup chromosomu Y, przekazywanego po linii męskiej, tych dwóch grup badanych pozwoli nam odpowiedzieć, czy nastąpiła znacząca wymiana ludności, co by świadczyło o pojawieniu się Słowian w okresie między I a V w.n.e. Albo przesunęłoby czas bytowania Słowian na tych ziemiach przynajmniej do początków naszej ery.

Co więcej, do badań będzie brany materiał genetyczny z pochówków różnych warstw społecznych. Od pochówków skromnych, ludzi prostych po pochówki bogate, wskazujące, że dany człowiek należał do elit ówczesnych czasów. To pozwoli ocenić, czy nie była sytuacja, w której Słowianie to nieznaczący lud, który podbił ludność miejscową stając się elitą społeczeństwa, jak miało to miejsce na Węgrzech, gdzie stosunkowo niewielka grupa ludów stepowych (Ugro-Finów) podbiła ludność słowiańską, dając im język, a nie zapisując się w zapisie genetycznym.

PIASTOWIE

Z badaniem DNA Piastów jest wiele problemów. Jak wiemy szczątków Mieszka, Bolesława Chrobrego nie mamy, są późniejsi ich potomkowie. Znamy ok. 300 historycznych miejsc pochówków Piastów, ale do wielu dostęp badaczy jest utrudniony. Czy to brak zgody przedstawicieli Kościoła, jak w przypadku biskupa Płockiego, który nie wyraził zgody na otwarcie grobów znajdujących się w podziemiach katedry. Trudnodostępne są krypty na Wawelu, gdzie spoczywają Łokietek i Kazimierz Wielki. Badania w krypcie św. Jadwigi w Brzesku znowu wykazały, że kości tam są wymieszane, w jednej z trumien znaleziono np. 3 kości piszczelowe. To efekt wielokrotnego otwierania tych trumien, czy to przez wojska armii pruskiej w roku 1741,, czy tez przez włamywaczy poszukujących skarbów co w tej krypcie miało miejsce w latach 80 ubiegłego wieku. W niektórych przypadkach naukowcy odkrywają, że są sarkofagi, ale w nich nie znajdują się szczątki piastowskie a szczątku później pochowanych tam zakonników.

Pobrano m. in próbki z domniemanego pochówku Władysława Laskonogiego, pobrano też próbki kości ostatnich Piastów mazowieckich z krypty w Katedrze Warszawskiej. W tym przypadku znamy wynik Janusza, ostatniego piasta mazowieckiego. Nosił on haplogrupę charakterystyczną dla Celtów R1b1. Czyli w zasadzie nadal nie wiemy nic. Bo po pierwsze jest to człowiek żyjący w XVI w. Nigdy nie można założyć, że wszystkie żony królewskie były wierne swym mężom. Po drugie jak wiemy Celtowie zamieszkiwali nasze ziemie, czyli nawet jeśli na skutek walk się wynieśli, to materiał genetyczny mógł pozostać wśród ludności, czyli Piastowie mogą być rodem autochtonicznym. Zgodnie z badaniami na terenie Polski żyje 12,5 % potomków Celtów, czyli porównywalnie z proto-germanami w Niemczech.

Wydaje mi się, że badania te są obiecujące, choć interpretacja wyników może okazać się bardzo dziwna. W artykule zamieszczonym w Do Rzeczy, mówiącym o wynikach badania dla Janusza, ostatniego Piasta mazowieckiego iż jest to grupa charakterystyczna dla German lub Celtów. Jest to grupa charakterystyczna tylko i wyłącznie dla Celtów. Proto-germani, to haplogrupa I1 – proto-germanie i I2b, proto-celto-germanie.

Autorstwo tekstu i zdjęcia: Zawisza Niebieski
Źródło: NEon24.pl

BIBLIOGRAFIA

1. Wyniki badań dotyczących ostatnich Piastów Mazowieckich podałem na podstawie: https://dorzeczy.pl/27333/Badania-DNA-szczatkow-ksiazat-mazowieckich-wskazaly-mozliwe-pochodzenie-Piastow.html

2. Procentową liczbę nosicieli poszczególnych haplogrup chromosomu Y podaję za: http://www.eupedia.com/europe/european_y-dna_haplogroups.shtml

3. Pisząc ten tekst znana mi była treść, w mojej ocenie bardzo wartościowego filmu „Polska Historia – Tajemnice początków Piastów (ukryte gniazdo)” do obejrzenia którego zachęcam: https://www.youtube.com/watch?v=FgB200lpYMs

4. O podjętych badaniach można przeczytać: http://www.nto.pl/magazyn/reportaz/a/badania-dna-historie-piastow-moga-wywrocic-do-gory-nogami,9481669/