Nie zostaniesz szpiegiem „nieumyślnie”

Posłowie PiS zrezygnowali z wprowadzenia definicji „nieumyślnego szpiegostwa” do „Kodeksu karnego”. Wciąż chcą jednak poszerzyć uprawnienia Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Działania Agencji mają być wyjęte poza kontrolę, choćby iluzoryczną, sądu i prokuratury.

W maju 2023 r. Helsińska Fundacja Praw Człowieka i Fundacja Panoptykon złożyły do Sejmu opinię, w której skrytykowały zmiany w „Kodeksie karnym” polegające na wprowadzeniu definicji przestępstwa „nieumyślnego szpiegostwa”, zagrożonego karą od 3 miesięcy do 5 lat więzienia. Według nich taki przepis stanowiłby niewyczerpane źródło haków na aktywnych obywateli, polityków i dziennikarzy.

W opinii skrytykowano również drastyczne zwiększenie kompetencji Szefa ABW. Projekt daje mu możliwość podsłuchiwania cudzoziemców podejrzanych o szpiegostwo bez konieczności uzyskania zgody sądu. Osoby bez polskiego paszportu zostały pozbawione części praw już wcześniej – w ustawie antyterrorystycznej. Nie ma to żadnego uzasadnienia (poza wygodą służb), za to stwarza ryzyko nadużyć.

Projekt zmniejsza też nadzór prokuratury nad działaniami ABW, która przekaże śledczym informacje z podsłuchów tylko wtedy, gdy uzna, że nadają się one do postępowania karnego. Szef ABW zdecyduje o tym samodzielnie.

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego staje się więc w coraz większym stopniu państwem w państwie, do którego dostępu nie mają tradycyjnie patrzące na ręce służb specjalnych prokuratura i sądy.

Zwiększanie kompetencji służb to nie tylko ryzyko dla prywatności. W Polsce wciąż nie wyjaśniono afery z wykorzystaniem Pegasusa przez służby i nie pociągnięto do odpowiedzialności tych, którzy zdecydowali o inwigilacji za jego pomocą osób prowadzących kampanię wyborczą opozycji w 2019 r. A sprawa ta pokazała, że niekontrolowane służby to zagrożenie dla demokratycznych wyborów. Także tych najbliższych.

Autorstwo: Wojciech Klicki, Anna Obem
Źródło: Panoptykon.org