Dlaczego wschodni Ukraińcy są Rusinami a nie Rosjanami?

Odkąd na ziemiach zdobytych ok. 862 roku za czasów Aleksandra Newskiego wydzielono państewko zwane Rusią Moskiewską (rok 1213), był to organizm ekspansywny.

Początkowo, księstwo Moskiewskie było księstwem dzielnicowym Rusi pod władaniem bocznego rodu Rurykowiczów. W okresie rozbicia dzielnicowego poszczególni władcy dzielnic nosili tytuły „wielkiego księcia kijowskiego”, „wielkiego księcia Włodzimierskiego”. Władcy Księstwa Moskiewskiego z czasem podporządkowywali sobie pozostałe państewka dzielnicowe Rusi, by ok. 1305 roku pojawił się tytuł „wielki książę Wszechrusi”, ale dotyczył on władców moskiewskich, włodzimierskich, twerskich, lecz nie kijowskich. Już wtedy księstwo kijowskie było poza kontrolą władców Wszechrusi.

Jak powstaje język

Słowiańszczyzna to ogromne obszary między Renem a Wołgą. Może i początkowo Słowianie posługiwali się w miarę jednolitym językiem, lecz z czasem przeszkody terytorialne, odległości powodowały, że ludzie te same rzeczy zaczynali nazywać inaczej. Inaczej też zaczynali wymawiać te same słowa. Pojawiały się gwary tego samego języka z czasem na tyle rozbieżne, że uznajemy to już za nowy język.

Idealnym przykładem na to jest język kaszubski. Kaszubi to Słowianie, tacy sami jak Wielkopolanie, Mazowszanie, Mazurzy… Jednak z czasem na skutek różnych wpływów, w tym duńskich i brandenburskich, ich język stał się na tyle odmiennym, że my, Polacy, dziś ich języka nie rozumiemy.

Tak samo Kozacy Zaporoscy w czasach Chmielnickiego posługiwali się językiem ruskim na tyle odmiennym, że pisma skierowane do carów moskiewskich musiały być tłumaczone. Jednak późniejszy okres rozbiorów, gdy popadli w zależność od Rosjan stosujących intensywne metody rusyfikacji, prowadzi do tego, że język dzisiejszych Rusinów – (Ukraińców wschodnich) jest identyczny z językiem Rosjan moskiewskich, co nie oznacza, że wszyscy są Rosjanami.

Mimo że nazwa „język białoruski” może wskazywać, iż jest to dziś najczystszy język ruski, to za najczystszą taką mowę uznaje się język Podlasia. Język ukraiński, powstały w Galicji, z gramatyką utworzoną pod auspicjami dworu w Wiedniu, jest dla nas trudny do zrozumienia, bez nauki tego języka, nie dlatego, że gramatykę zatwierdzał dwór Wiedeński, a dlatego, że tak mówili tam ludzie.

Na Śląsku dzieci rodowitych Ślązaków znają gwarę śląską, jednak w kontaktach z Polakami posługują się czystą, unormowaną polszczyzną. Tak samo we Włoszech, gdzie na skutek uwarunkowań historycznych każde miasto ma swoją gwarę, jest język standardowy, który jest zrozumiały przez wszystkich Włochów, bo takiego ich uczono w szkołach.

Rosjanie dla podporządkowania sobie różnych terenów różne metody stosowali. A to wysiedlenia, jak mieliśmy w przypadku Tatarów Krymskich, a to rusyfikację, a to „rosyjską prawdę”, stąd dla rozumienia dzisiejszej Słowiańszczyzny, trzeba to wszystko odkręcać, wyjaśniać. Innej drogi nie ma.

Autorstwo: Zawisza Niebieski
Zdjęcie: Victoria Regen (CC0)
Źródło: WolneMedia.net